2003 ELEMENTAL is een internationaal initiatief gericht op innovatie in architectuur, technologie, stedenbouw en gemeenschapsontwikkeling voor goedkope woningen. Het initiatief zal 7 voorbeeld woningbouwprojecten in heel Chili realiseren. Het doel is om architectuurprojecten te ontwerpen die kwaliteitswijken kunnen worden, die op de lange termijn duurzaam zijn, die efficiënt gebruik maken van de grond (om goed gelegen locaties in de stad te garanderen) zonder overbevolking te veroorzaken, met woningen die gemakkelijk kunnen worden uitgebreid, die structureel solide zijn en lage kosten hebben.
Chili heeft een systeem ontwikkeld om mensen met beperkte middelen van huisvesting te voorzien op basis van een vraaggestuurde overheidssubsidie die door de particuliere markt wordt geaccepteerd. Deze subsidie moet betrekking hebben op de grond, de stedelijke infrastructuur (straten, sanitair, water, elektriciteit) en de woning zelf. De competitie vraagt om voorstellen die specifiek inspelen op een nieuw Chileens sociaal huisvestingsprogramma dat zich richt op huishoudens die geen lening kunnen krijgen of terugbetalen. Het programma voorziet in een subsidie van 7.500 dollar per gezin, wat op de Chileense markt neerkomt op een kernwoning van ongeveer 25 tot 30 vierkante meter. De ontvanger kan de kernwoning in de loop der tijd uitbreiden om deze te transformeren tot een woning die aan zijn/haar specifieke behoeften voldoet.
ELEMENTAL was niet op zoek naar uitgewerkte projecten, maar naar ontwerpessays, voorstellen die, door middel van innovatieve, vrije en doelgerichte architectuur, antwoord kunnen geven op de volgende vraag:
Hoe ontwerp je een ELEMENTAL-woningoplossing?
1. Voor minimaal 150 gezinnen,rekening houdend met gezinsgroepen van diverse samenstelling, met gemiddeld 4 leden per gezin.
2. Op 1 hectare stedelijk terrein.
3. Met units die uitbreidbaar zijn tot 75 m2.
4. Waarbij de toekomstige kwaliteit van de stedelijke omgeving kan worden gegarandeerd.
5. Die unieke gemeenschappen creëert rond een of meer collectieve ruimtes.
6. Die rekening houdt met toekomstige parkeerruimte.
7. Alles voor US$ 7.500 per gezin.
De basis van het project is één woningtype van 3 x 3 x 10 meter (30 vierkante meter). We kiezen ervoor om slechts één type te ontwerpen, zodat het grotendeels kan worden geprefabriceerd en zo goedkoop mogelijk kan worden gebouwd. Na verloop van tijd zullen de bewoners de woningen personaliseren door vierkante meters toe te voegen en variatie aan te brengen.
30 van deze woningen rond een collectieve buitenruimte van 45 x 5 meter creëren een gemeenschap. De collectieve buitenruimte kan worden gebruikt voor een breed scala aan activiteiten, zoals tuinieren en spelende kinderen. Elemental gaat ervan uit dat deze gemeenschappelijke ruimtes effectief zijn als ze groepen van elk 30 gezinnen bedienen, wat zorgt voor betere veiligheidsomstandigheden, een betere organisatie van de gemeenschap en eenvoudiger onderhoud van de gemeenschappelijke ruimtes.
Deze gemeenschappen zijn zo op de locatie gesitueerd dat ze een variatie aan straatgevels, openbare stedelijke ruimtes en zichtlijnen creëren. De openbare stedelijke ruimtes vormen in de toekomst gedeeltelijk parkeerruimte; vanwege de economische ontwikkelingsprognoses wordt verwacht dat over 10 jaar 50% van de gezinnen een auto zal kunnen bezitten.
Elk huis bestaat uit een begane grond van 30 vierkante meter met een kleine badkamer en keuken en een dakterras voor optimaal ruimtegebruik. In 2003 werd in Chili voor een gebouw met één of twee verdiepingen een derde van het bedrag van US$ 7.500 uitgegeven aan elk aspect: grond, verstedelijking en bouw. Volgens de toenmalige marktomstandigheden betekent dit een eenheid van 25 tot 30 vierkante meter. De huizen kunnen aan de achterzijde met 6 m² en op de eerste verdieping met 32 m² worden uitgebreid, waardoor er ruimte overblijft voor een dakterras van 6 m².
De staalconstructie boven het dakterras creëert in de zomer een schaduwrijke privé-buitenruimte. Onder deze dakconstructie kan elke bewoner zijn woning naar wens uitbreiden tot maximaal 70 vierkante meter, gebruikmakend van de reeds aanwezige staalconstructie. De uitbreiding aan de achterzijde van de woningen en bovenop de units onder het stalen dak verzekerde en versterkte zelfs de toekomstige kwaliteit van de stedelijke omgeving door de introductie van variatie.
Jury: Jorge Silvetti (architect, VS) Jacques Herzog (architect, Zwitserland) Paula Mendes da Rocha (architect, Brazilië) Rafael Moneo (architect, Spanje) Jaime Ravinet de la Fuente (minister van Volkshuisvesting en Stedenbouw, Chili) Fernando Echeverría V. (voorzitter van de Chileense Kamer van Bouw, Chili) Jose Ramón Ugarte (voorzitter van de Chileense Architectenvereniging, Chili)
Locatie: Chili